Konu önemli olunca tek bir yazı konusu ile anlatılmak isteneni anlatmak mümkün olmuyor.
Bir önceki makalemizde bir apartmanda yaşayan kişilerin ortak kullanım alanlarında eşit haklara sahip olduklarını ve bu ortak kullanım alanlarından biri olan avlularda bir ağaç kesilecekse tüm hak sahiplerinin rızasının alınması gerektiğini ağacın kesilmesine onay verecek makamında tüm hak sahiplerinin olumlu görüşü ile bunu değerlendirebileceğini anlatmıştık.
Bugün bu bilgiye ek olarak bir tek ağacın bile neden değerli olduğunu sayısal değerler vererek anlatmaya çalışacağım.Olur ya ağaç kesen, kesilmesi için izin veren birileri okurda vicdan muhasebesi yapar diye.
Ağaçların oluşturduğu Ormanlar çok değerli odun hammaddesi ve yan ürünleri dışında, tüm canlılar için yaşamsal düzeyde önem taşıyan süreçlerde çok çeşitli işlevlere sahiptir.
Bu işlevler günümüzde, " Ormanın Fonksiyonel Değerleri" olarak nitelendirilmektedir.
Bunun ne demek olduğunu daha iyi anlayabilmek için bir örnek üzerinden ve sayısal bilgiler vererek gitmek daha anlaşılabilir olacak diye düşünüyorum.
Mesela Sıhhatli, tepe tacı çapı 14.3 m olan 100 yaşındaki bir kayın ağacı düşünün .
Bu ağacının fonksiyonel değerleri şu şekilde belirtilmektedir.
Saatte yaklaşık olarak 1.7 kg oksijen üretmektedir. Böylece 64 kişinin günlük oksijen gereksinimini karşılamaktadır.
Saatte yaklaşık olarak 2,35 kg karbondioksit harcamaktadır. Böylece atmosferin doğal gaz dengesinin korunması için önemli bir rol oynamaktadır.
Yılda 1 ton kadar tozu süzmekte, baca gazlarını, bakterileri ve virüsleri bağlamaktadır. Bu nedenle havadaki katı parçacıklar, özellikle akciğere giden tozların sayısı bakımından orman havası, kent havasına kıyasla % 9 0 -99 oranında daha az toz içermektedir.
Güneşli günlerde 400 litreye kadar su sarfederek, çevresindeki havayı 5° C ye kadar serinletebilmektedir.
Şiddetli ultraviyole ve radyasyondan çevresini korumaktadır. 0 Kendi altındaki havanın nemini % 10’a kadar arttırabilmektedir.
Bir hektarlık bir orman, rüzgârın hızını % 50'ye kadar azaltabilmektedir.
250 m genişliğinde bir orman şeridi 80 desibel şiddetindeki trafik gürültüsünü, 40 desibele kadar azaltabilmektedir.
Bunun anlamı, insanları ruhsal ve bedensel zarara uğratacak bir otoyol gürültüsünün, insanların uyuyabileceği veya rahatlıkla çalışabileceği gürültü şiddeti düzeyine indirilmesi demektir.
Bir metrekare genişliğindeki yaprak yüzeyi saatte yaklaşık olarak 1 gram şeker üretmektedir. Böylece yeşil bitkiler, dünya üzerinde sürekli ve rentabl olarak işleyen doğal şeker fabrikaları olarak nitelemek yanlış olmaz.
Bir metreküp orman toprağı, toplam 100 km uzunluğundaki ağaç kökleri ile sanlarak, toprağı taşınmaktan korumaktadır.
Bir ladin ormanı, aynı iklim ve arazi eğimi koşullarına sahip bir çıplak toprağa kıyasla, yüzeysel akışı 17 kat, erozyonu da 350 kat azaltabilmektedir (DELFS, et al. 1958). Böylece orman, doğal bir çevre koruma kuruluşu görevini yüzyıllar boyu sürdüren ender varlıklardan biridir.
Almanya'da, dinlenme ve ruh sağlığı bakımından ormanları ziyaret eden insan sayısının, kent müzelerini ziyaret edenlerin 40 katı kadar olduğu belirlenmiştir. (ZUNDEL, 1985). Bu olgu, orman ekosistemlerinin, ruh sağlığı ve dinlenme bakımından, insanlar üzerinde ne kadar etkili olduğunu kanıtlayan somut bir örnektir.
Bu sayısal değerlere ait örnekler daha da çoğaltılabilir. Buraya kadar açıklamalılardan anlaşılacağı üzere orman, odun hammaddesi ve yan ürünler dışında, şu fonksiyonel değerlere sahip bulunmaktadır:
- Su ekonomisini düzenler ve nitelikli su üretimi sağlar.
- Ilıman ve dengeli bir lokal iklim yaratır.
- Hava, su, toprak ve gürültü kirliliğini bir dereceye kadar önler.
- Toprağı erozyondan, insanları ve tesisleri çığ ve taşkın afetlerinden korur.
- Birlikte yaşadığı bitki, hayvan ve mikroorganizma gibi canlılar için yaşam mekânı ve besin kaynağıdır.
- insanların ruh sağlığında önemli roller oynar ve doğa sevgisini aşılar. Böylece canlı ve cansız varlıklar üzerinde son derece önem taşıyan işlevlere sahiptir.
"Ormanın Fonksiyonel Değerleri" olarak nitelenen bu işlevlerin, ham madde kaynağı olarak sağlanan ekonomik değerden çok daha üstün olduğu kolayca anlaşılır.
Yapılan bir araştırma ve inceleme, ormanın fonksiyonel değerleri hakkında bazı nicel değerler verme olanağı sağlamıştır; şöyle ki: Bir ağacın yıllık fonksiyonel değerinin 2000 - 6000 DM olduğu, bu duruma göre her ağacın yaşamı boyunca 500000 DM tutarında bir fonksiyonel değer ürettiği ifade edilmektedir (PFRIEM, 1988).
Bu değer, ağacın odun üretim değerinin 2000 katı olarak tahmin edilmektedir.
Bu nedenle, yeni bir anlayış ve düşünüşün ifadesi olarak "orman" ve "ağaç", alışılmışın dışında bazı deyimlerle nitelenmektedir.
• Doğal gübre ve yem fabrikası orman,
• Oksijen firması ağaç,
• insanın yeşil dostu ağaç,
• Zehir ve toz süzgeci ağaç
Ne yazık ki bugün 21.yüzyılda hala bunu bilmeyen, öğrenmek istemeyen kafalar mevcuttur ve bu kafalar hala daha ağaç kesmekte ağacın kesilmesine izin vermektedir.
Diyecek çok şey varda.
Sadece diyeceğim.
Birkez daha Yuh artık….