İnek, koyun, keçi ve manda sütü en çok tüketilen ürünler. Ama son günlerde başka bir hayvanın sütü gündemde. Bazı hastalıkların tedavisinde kullanıldığı iddia edilen eşek sütü. Özellikle kanser ve astım hastaları için tedavi edici özelliklerinin olduğunu belirtiyor uzmanlar. Ayrıca içinde kalsiyum, protein ve şeker oranı açısından anne sütüne en yakın süt olarak da biliniyor. Eşek sütünün faydalarını ve elektriğe gelen fahiş zamları, Süt Ürünleri İmalatçıları Birliği Başkanı Candan Avunduk Kanal T Haber Artı’ya değerlendirdi.
“ANNE SÜTÜNE EN YAKIN SÜT KEÇİ SÜTÜDÜR”
“ELEKTRİĞE YAPILAN ZAM, RAKİBİMİZ OLAN TÜRKİYE’DEKİ SANAYİCİLERLE REKABET KONUSUNDA ARAMIZDAKİ MAKASI AÇIYOR”
“MESELE ZAMMIN GELMESİ DEĞİL: ELEKTRİK ÜRETİMİNİN MALİYETİ ZATEN ÇOK YÜKSEK”
FERDA EKİNCİ: Eşek yeniden kıymete bindi mi desek bilmiyorum ama, uzun süredir eşek sütüyle ilgili haberler yer alıyor kamuoyunda. Karpaz biliyorsunuz eşekleriyle ünlü ve turizme kazandırılması da gündemde. Nasıl yorumluyorsunuz eşek sütü yararlı mıdır?
CANDAN AVUNDUK: Esasen biz yıllardır tavuk etinin masum olduğunu bilirdik. Bilimadamları çıktılar dediler ki: “Tavuk eti kolesterol açısından yüksek.” Aynı şekilde yumurta da böyle. Son zamanlarda yapılan açıklamalarda yumurta aklandı. Eski ve yeni açıklamalar karşısında biz de bu haberlere biraz temkinli yaklaşıyoruz. Bizim en çok üzerinde durduğumuz koyun,keçi ve inek sütü içerisinde; koyun ve inek sütü oldukça ağır ve sağlık açısından da tercih edilmiyor. Anne sütüne en yakın olan sütün de keçi sütü olduğunu biliyoruz. Son çıkan haberlere bakıldığında anne sütüne en yakın olan sütün eşek sütü olduğundan bahsediliyor. Bu konuyu uzmanların alıp çok iyi incelemesi lazım. Bu haber üzerine insanlar eşek sütüne itibar edecekler. Biz bu konuya temkinli yaklaşıyoruz ama şu da var ki: bir eşeğin günde 1 ila 3 litre arasında süt verdiğini biliyoruz. Eşek sütünün piyasa değeri açısından oldukça pahalı bir ürün olduğunu söyleyebiliriz. 1 litre sütünün 100 ila 150 TL arasında satıldığı söyleniyor. Eşek sütünün Kıbrıs’ta pazarı olmasa da; ki zaten öyle bir pazar yok.
F.E: Peki böyle bir pazar kurulabilir mi?
CANDAN AVUNDUK: Olabilir tabii neden olmasın? Mesela eşek sütünden yapılan peynir var onun da kilosu bildiğim kadarıyla 1000 Euro civarında olduğunu biliyoruz.
F.E: Sırbistan eşek sütünden peynir yapıyor.
CANDAN AVUNDUK: Evet inanılmaz rakamlar. Bunun uzmanlar tarafından çok iyi araştırılıp ortaya konması lazım. Bir de bu işin helaldi, haramdı kısımları da var. Eşek sütü bizim alışılagelmiş kalıplarımıza uygun düşmüyor. İnek, keçi sütünden başka bir de arı sütü var. Soyadan yapılan sütler de var; bitkisel bir üretimdir. Eşek sütü konusunda kamuoyunun yanlış bilgilendirilmemesi lazım. Önemli olan burada kullandığımız sütün hijyen açısından güvenilir olmasıdır.
F.E: Eşek sütü bir yana Süt Ürünleri İmalatçılığı Birliği olarak sizleri de etkilemiş olmalı. Yeni süt fiyatları tespit edildi mi? Süt fiyatları hangi kriterlere göre belirlenecek?
CANDAN AVUNDUK: Ülkemizde girdi maliyetleri çok yüksek olan bir yerde üretim yapmaya çalışıyoruz. Sadece yan gelirlerimiz elektrik, su ya da yakıt olarak değil; süt hammademiz de oldukça yüksek. Tüm bu olumsuzlukların yanında elektriğe gelen bu son zam bizim sanayicilerimizin kullandıkları tarifelere göre yüzde 15 ila 18 oranında zam olarak bize yansıdı. Yani yuvarlak bir hesap yapalım. 20 bin TL’lik bir elektrik faturası gelen bir fabrikaya bu zamdan sonra 26 bin küsur TL’ya kadar tırmanan bir elektrik faturası gelmeye başlayacak. Bu ciddi bir rakamdır. Bunun muadili esasen Türkiye’ye baktığınızda bizim kullandığımız eski elektrik 40 kuruştan 46 kuruşa geliyor kilowatı. Türkiye’deki elektrik fiyatlarını incelediğimizde sanayiciler 17 kuruşa elektrik alıyorlar. Bizim gibi bir sanayici elektriği 46 kuruşa alırken, rakibi olduğumuz Türkiye’deki sanayiciler de 17 kuruşa alıyorlar. Dolayısıyla bizim rekabet edebilme adına onlarla aramızdaki makasın biraz daha açılmasına neden oluyor. Bir diğer sıkıntı da Türkiye’den gelen ithal ürünlerle rekabet edemiyoruz. Neden? Onların girdi maliyetleri bize göre oldukça düşük. Biz rekabet konusunda pazara çıktığımız zaman bizim onlarla aramızdaki makas yine açık. Temelde zamın gelmesi , gitmesi de değil sorun. Bugün zamla bu iş bitecekse; belki insanlar bu zamma razı da olabilir ama bu zamla da bu iş bitmeyecek. Çünkü elektrik üretiminin maliyeti zaten çok yüksek. Kendi görüşümü söyleyeyim: Nasıl ki KTHY belli bir zaman geldikten sonra kötü yönetimden sonra battıysa ve kurtarılamadıysa KIBTEK de kötü yönetimden dolayı batacak. Şu anda hükümetin yaptığı şey: ölmek olan hastaya serum verdi. KIBTEK’i bir altı ay daha yaşatacaklar. Yine aynı sonuca ulaşacağız. Ne zaman ki köklü bir çözüm getirilene kadar bu devam edecek.